Feiten en fabels over de zon

De feiten

Eerst wat algemeens, want we horen zoveel negatieve dingen. De straling van de zon:

• doet ons goed
• zorgt ervoor dat de wereld er vrolijker uitziet
• zorgt voor een goed humeur/gevoel
• zorgt voor een natuurlijke verdikking van de huid, waardoor uw huid u enige natuurlijke bescherming biedt tegen verbranding
• zorgt voor de aanmaak van vitamine D
• zorgt voor verminderen klachten bij bepaalde huidaandoeningen.

Genieten van de zon is heerlijk maar indien je langer in de zon bent, is het goed je huid altijd te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van teveel ultraviolette-straling (UV-straling). Ook als u al een bruin kleurtje hebt gekregen door de zon.

De zon produceert zowel zichtbare als onzichtbare stralen. De UV-stralen zijn onzichtbaar en worden ingedeeld volgens hun golflengte:

• UV-A-stralen dringen het diepst in de huid door en versnellen de veroudering ervan
• UV-B-stralen veroorzaken zonnebrand
• UV-C-stralen worden geabsorbeerd door de ozonlaag en bereiken het aardoppervlak niet.

Natuurlijke bescherming
Onder invloed van UV-straling produceert onze huid een pigment, melanine, dat ervoor zorgt dat onze huid verdikt en we bruinen. Dit is een beschermingsreactie van onze huid tegen de UV-stralen. Maar dit biedt slechts een beperkte bescherming tegen de gevaren van de zon.

Hoe lang iemand zonder bescherming in de zon kan zitten is niet voor iedereen hetzelfde. Deze zogenaamde zelfbeschermingstijd is afhankelijk van je huidtype, de mate waarin jouw huid gewend is aan de zon en van de zon-kracht (UV- index). De zonkracht geeft aan hoeveel UV-straling het aardoppervlak bereikt. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding. Meer informatie over de zonkracht treft u aan op de site van het KNMI.

Huidkanker
Gelukkig kun je dus prima genieten van de zon en je huid tegelijkertijd beschermen tegen de schadelijke gevolgen van teveel UV-straling. Op korte termijn zijn dat een verbrande, pijnlijke huid en op langere termijn een verouderde huid en het risico op huidkanker. Hoe vaker iemand in zijn leven verbrandt, hoe groter de kans om huidkanker te krijgen. Huidkanker is de meest voorkomende soort kanker in Nederland. Elk jaar krijgen ruim 65.000 Nederlanders het bericht dat ze huidkanker hebben. Meer dan 700 mensen overlijden per jaar aan een melanoom. Dit heeft te maken met de toegenomen populariteit van zonnebaden en zonvakanties in de afgelopen decennia. Vooral mensen met een lichte huidskleur (39% van de Nederlanders) zijn gevoelig voor verbranding en lopen daardoor een verhoogd risico om op latere leeftijd huidkanker te krijgen.

10 gouden regels voor verstandig zonnen

1. Geniet van de zon, maar voorkom overmatige blootstelling en zonverbranding.
   
2. Bescherm uw hoofd, oren, nek en ogen; denk aan een zonnehoed en een goede UV-werende zonnebril met CE-markering. Draag beschermende kleding als u niet speciaal aan het zonnebaden bent.
   
3. Smeer bij langdurig verblijf in de zon uw onbedekte huid in met een anti-zonnebrandproduct, die bescherming biedt tegen UV-A en UV-B straling met een beschermingsfactor, die voor uw huidtype en de zonkracht van dat moment geschikt is, en voorkomt dat u verbrandt. Doe dit royaal en herhaal dit na 2 uur of vaker bij sterke transpiratie en ook na het zwemmen.
   
4. Ga niet uitgebreid zonnebaden tussen 12.00 en 15.00 uur; zoek dan liever de schaduw op. Een korte lunchwandeling (zonder in te smeren) op dit tijdstip is wel een goede optie om vitamine D op te doen. Vergeet niet bij andere uitjes dan het strand/zwembad ook in te smeren.
   
5. Ga niet de hele dag in de zon. Laat uw huid geleidelijk wennen aan de zon. Houd rekening met uw huidtype. (U kunt uw huidtype o.a. bepalen via de informatie op de website van KWF Kankerbestrijding).  Blijf de eerste dagen niet te lang in de zon. Uw huid kan zich zo wat verdikken en langzaam bruin worden. Uw huid biedt zo ook een natuurlijke bescherming tegen verbranding.
   
6. Pas extra op met zonnen als u jonger bent dan 18 jaar omdat uw huid dan nog in ontwikkeling is. Houd baby's en kinderen tot 1 jaar uit de directe zon.
   
7. Zonnebanken en zonnestudio's! Maak geen verschil tussen de straling van de zon buiten en die van de zonnebank. Uw huid reageert daar hetzelfde op. Op de zonnebank krijgt u ongeveer evenveel zon als in de zomer aan de Middellandse Zee.
8. Volg in een zonnestudio het advies en de aanwijzingen van de medewerkers op. Gebruik van zonnebanken is alleen toegestaan aan personen van 18 jaar en ouder. Mensen met Huidtype 1 worden sterk afgeraden gebruik te maken van zonnebanken. Draag op de zonnebank altijd een goedgekeurde beschermingsbril.
   
9. Ga direct uit de zon als uw huid vreemd reageert met bijvoorbeeld uitslag, jeuk of erg snelle verbranding en raadpleeg eventueel een arts.
   
10. Vraag informatie bij een arts als u een huidaandoening hebt. Bij sommige aandoeningen helpt UV-licht, bij andere brengt dat juist extra schade toe. Denk ook aan medicijngebruik die de gevoeligheid voor zonnestraling kan vergroten. Lees de bijsluiter.
    

Houdt naast bovenstaande ook rekening met het volgende:

• Breng eerst de anti-zonnebrandcrème aan en daarna pas eventueel make-up of een insectenmiddel.
• Blijf uzelf ook beschermen wanneer u eenmaal bruin bent geworden, want een bruine huid beschermt niet tegen de negatieve effecten op lange termijn.
• Bescherm u ook goed bij vrijetijdsbesteding zoals fietsen, wandelen, tuinieren, golfen. De praktijk laat zien dat mensen die bij vrijetijdsbesteding veel in zon zijn, vaak huidkanker krijgen, omdat zij zich onvoldoende beschermen.
• Verzorg uw huid na het zonnen met een aftersunproduct.

De fabeltjes

Met factor 50 word je niet bruin
Het is een misverstand dat je niet bruin wordt wanneer je goed smeert met zonnebrandcrème. De factor heeft invloed op de tijd die je door kan brengen in de zon zonder te verbranden. En het zorgt ervoor dat uv-straling minder schadelijk is. De huid wordt wel bruin, maar verbrandt niet. Je blijft dus juist langer en mooier bruin als je goed smeert.

Eén keer smeren per dag is voldoende 
Dit is het meest gehoorde misverstand. Hoe vaak je moet smeren, is namelijk voor iedereen anders. Het heeft te maken met je huidtype, de actuele zonkracht en wat je in de zon doet. Na zwemmen, zweten of afdrogen is opnieuw insmeren nodig. Ook als er ‘waterbestendig’ op het flesje staat. Smeer vooral niet te weinig. Zuinig smeren geeft een lagere bescherming dan op de verpakking staat.

Zonnebrandcrème is kankerverwekkend
Hormoon-verstorende stoffen mogen volgens de Europese wetgeving niet of in niet-schadelijke hoeveelheid worden toegepast in cosmetica. Het gaat dan om zulke lage hoeveelheden, dat de schadelijke gevolgen verwaarloosbaar zijn. Diezelfde wetgeving schrijft ook voor dat kankerverwekkende stoffen in cosmetica verboden zijn. Naast de Europese wetgeving is er nog een extra controle op de stoffen die gebruikt worden in cosmeticaproducten zoals zonnebrandcrème. Een gekwalificeerde veiligheidsbeoordelaar bekijkt of de gebruikte stoffen in het product veilig zijn. Zonnebrandcrèmes kun je dus veilig gebruiken en zijn NIET kankerverwekkend.

Hoe meer zonlicht, hoe meer vitamine D
Je maakt vitamine D aan, zodra je in de zon bent. Maar dat gebeurt niet eindeloos. Voor de meeste mensen met een lichte huid is 15-30 minuten onbeschermd in de zon met handen en gezicht voldoende. Dit geldt ook voor de meeste kinderen. Geniet na dit halve uur beschermd van de zon, want de zon is een belangrijke veroorzaker van huidkanker.